Pod wieloma względami Niemcy to optymalny kraj do podjęcia studiów. Niemieckie uczelnie reprezentują wysoki poziom nauczania przy jednoczesnych niskich opłatach za studia, koszty życia są łatwiejsze do udźwignięcia niż w innych krajach Zachodniej Europy,  a także łatwiej i bliżej jest odwiedzić rodzinę i przyjaciół w Polsce. Jeśli myślicie sobie: „To brzmi fajnie, ale nie znam niemieckiego” – czytajcie dalej! Wiele uczelni w Niemczech oferuje kierunki w języku angielskim. Choć znajomość niemieckiego zdecydowanie przyda się w codziennym życiu, w większych miastach często można bez problemu dogadać się po angielsku.

Jaką uczelnię wybrać?

Najbardziej znane i prestiżowe uczelnie w Niemczech znajdują się nie tylko w dużych miastach takich jak Berlin, Frankfurt czy Monachium. Wiele uczelni zajmujących wysokie miejsca w rankingach ma swoją siedzibę w mniejszych, akademickich miasteczkach, jak np. Karlsruhe czy Getynga. Każdy zatem znajdzie coś dla siebie. Uczelni wyższych w Niemczech jest kilkaset, a wśród tych najbardziej elitarnych znajdują się: Uniwersytet Techniczny w Monachium, Uniwersytet Ludwiga Maximiliana w Monachium, Politechnika RTWH w Akwizgranie, Wolny Uniwersytet Berliński, Uniwersytet w Heidelbergu, Uniwersytet w Getyndze, Uniwersytet w Karlsruhe, Uniwersytet we Fryburgu czy Uniwersytet w Konstancji.

W wyborze uczelni może Wam pomóc ranking CHE oraz tygodnika „Zeit”, który można znaleźć na stronie ranking.zeit.de.

Po wybraniu uczelni i kierunku najlepiej zwrócić się do Działu Współpracy z Zagranicą (Akademische Auslandsämter) uczelni, na której chce się podjąć naukę. Tam można uzyskać potrzebne informacje dotyczące studiów na danej uczelni, warunków aplikacji, czy terminów składania wniosków. Już w trakcie studiów można zwrócić się do pracowników Działu Współpracy z Zagranicą z prośbą o pomoc w kwestiach formalnych i organizacyjnych.

System nauki i szkolnictwa wyższego w Niemczech

Zgodnie z systemem bolońskim w Niemczech obowiązuje podział na studia I stopnia (licencjackie) i II stopnia (magisterskie), choć nie dotyczy on kierunków, na których należy zdać egzamin państwowy (Staatsexamen), dopuszczający do wykonywania zawodu, takich jak np. medycyna czy kierunki związane z wykonywaniem zawodu nauczyciela.

Uczelnie wyższe w Niemczech dzielą się na uniwersytety szerokoprofilowe (Universitäten), na których studenci mają możliwość zrobienia doktoratu i podjęcia pracy naukowej, oraz uniwersytety nauk stosowanych (Fachhochschulen), które oferują głównie praktyczne kierunki studiów, np. kierunki techniczne, wzornictwo, ale także stosowane nauki społeczne.

Niektóre uniwersytety oferują również kierunki w trybie tzw. Dual Studium, który umożliwia połączenie praktyki z teorią poprzez naprzemienne okresy studiów i pracy w danej firmie. Konkretne warunki zależą od umowy firmy z uczelnią, kierunku i czasu trwania studiów. Niewątpliwą zaletą tego trybu, poza możliwością zdobycia praktycznych umiejętności, jest to, że studiując w takim trybie nie musimy się martwić o finansowanie studiów – często firma wypłaca nam wynagrodzenie/stypendium nie tylko w okresach, w których odbywamy praktykę, ale także w czasie studiów.

Czy studia w Niemczech są płatne?

Choć najczęściej na niemieckich uczelniach nie trzeba wnosić opłaty za czesne, nie oznacza to, że studia są całkowicie bezpłatne. Na większości uczelni należy wnieść przynajmniej opłatę immatrykulacyjną (wpisanie na listę studentów), wynoszącą około 100-250 euro. Ponieważ Niemcy są państwem federalnym, każdy land niezależnie ustala wysokość opłat za studia (lub ich brak). W związku z tym, niektóre uczelnie np. pobierają dodatkowe opłaty od osób, które studiują drugi kierunek studiów, lub od obcokrajowców.  Warto sprawdzić informację o kosztach na poszczególnych uczelniach. Można to zrobić np. na stronie studis-online.de.

Znajomość języka

Tak jak zostało wspomniane wcześniej, aby studiować w Niemczech, nie trzeba wcale znać języka niemieckiego, ponieważ wiele uczelni oferuje studia w języku angielskim. W obu przypadkach trzeba jednak udokumentować swoją znajomość języka certyfikatem.

Najczęściej egzaminem wymaganym do  rozpoczęcia studiów po niemiecku jest egzamin DSH (Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang). Jest on nastawiony bardziej na umiejętności związane ze studiowaniem po niemiecku (czyli np. pracę z tekstami), i można go zdać kilka tygodni przed rozpoczęciem semestru. Innym egzaminem, który jest honorowany na niemieckich uczelniach i można go zdać w Polsce jest TestDaF (Test Deutsch als Fremdsprache). Najczęściej, aby rozpocząć studia wymagana jest znajomość języka na poziomie C1, choć zależy to od uczelni i kierunku.

W przypadku studiów w języku angielskim nie ma ogólnych zasad co wymaganego poziomu języka przy rekrutacji, a poszczególne uczelnie ustalają zasady samodzielnie. Informacji o nich należy szukać bezpośrednio na stronie internetowej wybranej uczelni. Listę międzynarodowych programów oferowanych w danym roku przez uczelnie możecie znaleźć na stronie DAAD.  Dzięki wyszukiwarce można łatwo filtrować wyniki według kryteriów takich jak lokalizacja, stopień studiów, kierunek, język nauczania.

Życie w Niemczech

Koszty utrzymania w Niemczech zależą m.in. od miasta, w którym podejmie się studia. Poza opłatami za mieszkanie czy wyżywienie, studenci powinien co semestr wnosić tzw. opłatę semestralną (Semesterbeitrag), w wysokości około 100-250 euro – na niektórych uczelniach w tej kwocie zawarta jest również opłata za semestralny bilet na komunikację miejską.

Aby trochę zasilić swój budżet, można łączyć pracę ze studiami. Niektóre duże firmy mają specjalnie dedykowane miejsca dla tzw. pracujących studentów (Werkstudent) – takie oferty mogą być furtką do podjęcia dalszej pracy w danej firmie również po skończeniu studiów. Jeśli chcecie dorobić do studiów pracując na część etatu, i nie będziecie osiągać zarobków większych niż 450 euro miesięcznie, taka praca kwalifikuje się jako tzw. Minijob. Oznacza to, że nie trzeba płacić od niej podatku. Jednocześnie tacy pracownicy są chronieni prawem pracy – mają urlop, zwolnienie chorobowe, określony okres wypowiedzenia podobnie jak przy umowie o pracę.

Dużą pomocą w sfinansowaniu studiów w Niemczech może być też stypendium – poniżej przygotowaliśmy listę wartościowych, cyklicznych programów.

Jeśli planujecie mieszkać w akademiku, warto zajrzeć na stronę Deutsche Studentenwerk. To organizacja prowadząca domy studenckie i stołówki. Jest ona odpowiedzialna za przydział miejsc w akademikach. Akademiki w Niemczech często oferują pokoje jednoosobowe z dzieloną częścią wspólną (kuchnia, łazienka), jest to więc dość komfortowa opcja na mieszkanie.

Na jakie programy stypendialne w Niemczech warto zwrócić uwagę?

Stypendia DAAD
DAAD oferuje różnorodne stypendia dla kandydatów i studentów z Polski, od fundowania krótko- i długoterminowych wyjazdów badawczych, przez kursy językowe, po stypendia na cały okres studiów. Pełną listę stypendiów dostępnych dla studentów, absolwentów i naukowców z Polski można znaleźć na stronie DAAD.

Stypendia BAYHOST w Bawarii
Nabór wniosków w ramach konkursu na roczne stypendia na studia podyplomowe oraz stypendia doktoranckie w Bawarii zazwyczaj kończy się w grudniu w roku poprzedzającym rozpoczęcie studiów. Miesięczna wysokość stypendium wynosi 735 euro. Laureat/ka rocznego stypendium może dwukrotnie ubiegać się o jego przedłużenie o kolejny rok – aż do 3 lat. Jesienią pojawi się nowy, kolejny nabór.

Stypendium doktoranckie MPI-CBG w Dreźnie
Max Planck Institute oferuje pełne wsparcie finansowe podczas studiów doktoranckich przez okres do 4 lat, dla osób które chcą zdobyć tytuł doktora nauk przyrodniczych, informatyki lub fizyki. Warto na bieżąco sprawdzać informacje Instytutu oraz portalu Moje Stypendium, by wiedzieć o nowych naborach.

Program Stypendialny Deutsche Bundesstiftung Umwelt (DBU)
Program stypendialny DBU ma ułatwić młodym absolwentom rozpoczęcie kariery w dynamicznie rozwijającym się sektorze zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Program umożliwia odbycie stażu zawodowego bądź naukowego w Niemczech i ma na celu profesjonalne, zawodowe kształcenie polskich przyszłych kadr ochrony środowiska. Staż może trwać od 6 do 12 miesięcy.

Międzynarodowe Stypendium Parlamentarne w Bundestagu
Trwające pięć miesięcy Międzynarodowe Stypendium Parlamentarne w Berlinie  przeznaczone jest dla wysoko wykwalifikowanych i zainteresowanych polityką młodych ludzi, którzy po zakończeniu stypendium zamierzają powrócić do swoich krajów i współuczestniczyć w czynnym i odpowiedzialnym kształtowaniu ich demokratycznej przyszłości. Co roku rekrutacja trwa od maja do lipca – niebawem ogłosimy tegoroczny nabór!

Przydatne linki

• DAAD Deutscher Akademischer Austauschdientst  – Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej – Przedstawicielstwo w Polsce: www.daad.pl
• Wyszukiwarka stypendiów niemieckich organizacji: www.funding-guide.de
• Portal z informacjami o studiach w Niemczech: www.study-in-germany.de
• Baza danych fundacji w Niemczech: www.stiftungsindex.de
• Strona z materiałami do nauki języka niemieckiego: www.dw.com
• Deutsches Studentenwerk – organizacja prowadząca domy studenckie i stołówki – można znaleźć informacje o opłatach, kosztach utrzymania i życia w Niemczech: www.studentenwerke.de
• Szczegółowe informacje o wszystkich w/w certyfikatach znajdują się na stronie: www.sprachnachweis.de
• Wyszukiwarka uczelni i kierunków studiów w Niemczech: www.study-in.de; www.hochschulkompass.de
• Goethe-Institut – jest instytutem kultury Republiki Federalnej Niemiec działającym na całym świecie www.goethe.de
• Bundesagentur für Arbeit –federalna agencja pracy, zamieszczająca na swojej stronie oferty pracy, kursów językowych itp.: arbeitsagentur.de
• Portal z informacjami o studiowaniu w Niemczech, z informacjami dostępnymi m.in. w języku polskim: www.studying-in-germany.org

Życzymy powodzenia!

Podczas przygotowania artykułu korzystaliśmy z informacji m.in. ze stron: www.daad.pl, dojczland.info, www.dw.com, www.eurodesk.pl, zyciewniemczech.de, www.alessa.in, a także materiałów przygotowanych przez Annę Koseską, Aleksandrę Belinę i Annę Weksej.

Jeżeli interesują was inne kraje – przeczytajcie więcej w cyklu Kierunek: świat!

Jeśli ten artykuł pomógł Wam w zdobyciu ważnych informacji o stypendiach, rozwiał Wasze wątpliwości i uważacie, że takich artykułów oraz doradztwa potrzeba więcej – dorzućcie nam cegiełkę, byśmy mogli dalej Was wspierać radą i rzetelnymi artykułami!  Dziękujemy!

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.