Budżety programów stypendialnych

Budżety programów stypendialnych mają potencjalnie ogromne znaczenie: decydują o skali i wielkości wsparcia oraz ułatwiają rzetelną koordynację programu stypendialnego. W tym artykule, dedykowanym w sposób szczególny organizatorom programów stypendialnych, ich partnerom oraz wszystkim podmiotom i osobom zainteresowanym systemem stypendialnym w Polsce, dzielimy się wiedzą na temat finansów w stypendiach.

Co wiemy o skali systemu stypendialnego?

Artykuł ten jest owocem wieloletniej pracy zespołu Fundacji Dobra Sieć, która prowadzi portal Moje Stypendium. W dużej mierze opiera się on na danych z najnowszego raportu o systemie stypendiów społecznych – „Mapie stypendiów III”. Korzystaliśmy również z innych, wcześniejszych źródeł, by pokazać zmiany i trendy w pomocy stypendialnej.

Na początek kilka słów o skali badania: otóż pierwsza część raportu dotyczy aż 735 społecznych programów stypendialnych organizowanych przez 581 instytucji działających w Polsce w latach 2019-2020. Badaliśmy programy przyznawane przez samorządy, organizacje pozarządowe, szkoły wyższe i średnie oraz firmy, z pominięciem stypendiów realizowanych z budżetu państwa (np. stypendia szkolne czy rektora). Dla porównania, w „Mapie stypendiów II” wyróżniono 374 instytucje realizujące 494 programy stypendiów krajowych w latach 2017-2018.

To oznacza, że liczba różnorodnych programów stypendialnych w Polsce systematycznie wzrasta!

Co ciekawe,  najwięcej analizowanych programów stypendialnych przyznają samorządy i organizacje pozarządowe. Jak czytamy w raporcie,

w latach 2019-2020 aż 363 jednostki samorządowe i 153 fundacje lub stowarzyszenia udzielały pomocy stypendialnej

Najczęściej programy prowadzone są przez jedną organizację lub jeden typ organizacji (jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe etc.).

Co ciekawe, jeszcze kilkanaście lat temu w raporcie Instytutu Obsidian „Rynek stypendiów w Polsce. Analiza na zlecenie Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce„, czytamy, że w Polsce istniało „bardzo wiele różnorodnych źródeł finansowania stypendiów, dlatego też niemożliwe jest ich precyzyjne skatalogowanie i dokładne zsumowanie środków przeznaczanych na stypendia w skali kraju”. Ponadto, autorzy podkreślają, że wartość samych stypendiów z funduszy unijnych i budżetu państwa wyniosła ponad 3 miliardy złotych.

Dziś również duże wsparcie stypendialne kierowane jest ze środków publicznych, lecz rośnie znaczenie społecznych programów stypendialnych. Jako Fundacja Dobra Sieć podjęliśmy kilkanaście lat temu wysiłek, by na bieżąco informować o tych inicjatywach oraz je analizować. Dzięki temu wiemy o systemie stypendialnym znacznie więcej!

A zatem jaką wiedzę o budżetach programów stypendialnych przyniosły nam ostatnie analizy?

Budżety społecznych programów stypendialnych – „Mapa stypendiów III”

O badaniu budżetów stypendialnych 2019-2020: kontekst

We wspomnianym badaniu „Mapa stypendiów III” chcieliśmy zdobyć informacje nt. systemu stypendiów w Polsce przyznawanych przez organizacje pozarządowe, samorządy, uczelnie, szkoły średnie i firmy. Naszą analizą objęliśmy tzw. społeczne stypendia krajowe, które nie są realizowane wyłącznie z budżetu państwa czy unijnego. A zatem przeprowadziliśmy analizę nierzadko mniej rozpoznawalnych stypendiów, które są uzupełnieniem oferty stypendialnej finansowanej ze środków rządowych bądź unijnych. Jest to jednocześnie, jak podkreślamy także w tym artykule, niezwykle ciekawy, rozwijający się i róznorodny segment stypendiów w Polsce.

Bardzo zależało nam na dotarciu do trudnodostępnych, a kluczowych danych o tym, jak kształtują się budżety programów stypendialnych, ile wynoszą badane stypendia i z jakiś środków są finansowane. Jak podkreślamy w raporcie,

Było to duże wyzwanie, z uwagi na wrażliwość tych danych oraz ograniczoną praktykę w pozyskiwaniu tego typu informacji od organizatorów społecznych programów stypendialnych. Wiedza dotycząca partnerstw oraz kwestii finansowych jest zatem unikalna. Nie była ona także przedmiotem analizy w żadnym poprzednim raporcie Fundacji Dobra Sieć.

A zatem niezmiernie cieszy nas fakt, że w ankiecie badawczej odpowiedzi dotyczycących kwestii funduszy udzieliło niemal 200 podmiotów z całego kraju. Bardzo dziękujemy!

Środki i budżety programów stypendialnych w Polsce – wyniki badań

W tej części omawiamy zaś wyniki badań: jak kształtowały się budżety programów stypendialnych objętych badaniem, jaka była średnia wartość stypendiów?

Po pierwsze, uzyskaliśmy informacje nt. całkowitych budżetów programów stypendialnych w ramach jednego naboru. Innymi słowy, chodziło o koszt organizacji ostatniego naboru (tj. kwota przeznaczona na stypendia wraz z kosztami organizacyjnymi i administracyjnymi).

Okazało się, że mapa stypendiów w Polsce jest niezwykle zróżnicowana.

Przede wszystkim istnieje kilkanaście programów operujących budżetami o wartości powyżej 1 miliona złotych. Największy zadeklarowany budżet to 10 mln złotych.

Z drugiej strony, ponad 20 organizacji zadeklarowało budżety na poziomie poniżej 10 000 złotych.

Najpopularniejszą odpowiedzią na to pytanie było 40 000 złotych, a średnia z zebranych odpowiedzi wyniosła 443 351,86 złotych. Zaś mediana to 50 000 złotych.

A jaka jest łączna kwota wymieniona przez badane organizacje? Otóż 192 ankietowane instytucje stypendialne zadeklarowały łącznie budżet o wysokości ponad 85 mln złotych.

Co istotne, głównymi odbiorcami tych stypendiów byli uczniowie, studenci oraz doktoranci. To ważna i warta popularyzacji forma wspierania rozwoju osób, przekazywana zarówno przez małe, lokalne instytucje, jak i operatorów dużych, ogólnopolskich programów stypendialnych.

Po drugie, interesowała nas również wartość stypendium dla jednej osoby. Podsumowując wyniki:

W pytaniu o najniższą wysokość świadczenia średnia wyniosła 3 884,11 złotych, najmniejszą deklarowaną kwotą było 50 złotych, zaś najwyższą – 40 000 złotych.

W pytaniu o najwyższą wysokość stypendium średnia wyniosła 8 785,56 złotych, natomiast najniższą wpisaną wartością było 200 złotych, a najwyższą – aż 350 000 złotych.

Ponownie widzimy więc duże zróżnicowanie: od symbolicznych „nagród” po wysokie kwoty wsparcia dla jednej osoby.

Źródła finansowania badanych programów stypendialnych

Jeśli chodzi zaś o źródła finansowania badanych stypendiów, zdecydowanie przeważały:

• dotacje/środki własne samorządu terytorialnego,
• dotacje/środki własne organizacji pozarządowych oraz
• darowizny/środki własne firm.

W dalszej kolejności instytucje (głównie organizacje społeczne) wymieniały również darowizny od osób prywatnych oraz środki z 1% podatku. Widzimy zatem wyraźnie, że zarówno środki własne instytucji, jak i wsparcie firm i osób prywatnych ma ogromne znaczenie. Każdy z nas może wesprzeć, w różny sposób, system stypendiów społecznych.

Jeśli interesują Was szczegóły badania i szczegóły nt. tego, jak wyglądają budżety programów stypendialnych oraz wartości wsparcia stypendialnego, zachęcamy serdecznie do lektury pełnej wersji raportu „Mapa stypendiów III”!

Działania Fundacji Dobra Sieć na rzecz organizatorów programów stypendialnych

Zaś na koniec przypominamy o licznych działaniach i aktywnościach, które podejmujemy na rzecz organizatorów programów stypendialnych w Polsce.

Po pierwsze, cyklicznie, od wielu lat, organizujemy spotkania, webinaria, konferencje. W ostatnim czasie odbył się cykl spotkań „Stypendia przyszłości – wspólne działania i rozmowy”. Była to wspaniała okazja do wymiany doświadczeń, wiedzy i praktycznych wskazówek. Co więcej, w przyszłym roku ukaże się poradnik dla organizacji stypendialnych podsumowujący spotkania. A tymczasem zapraszamy do lektury krótkich relacji z wydarzeń.

Po drugie, regularnie publikujemy artykuły poradnikowe i zestawienia grantów dla organizatorów programów stypendialnych. Serdecznie zapraszamy do lektury!

Po trzecie, w dziale publikacji dzielimy się rzetelnymi raportami z badań i poradnikami, które wydaliśmy od początku istnienia portalu Moje Stypendium. To cenne i bezpłatne źródło wiedzy.

Po czwarte, w bazach stypendiów systematycznie  zamieszczamy informacje o naborach stypendialnych z kraju i ze świata. Jeśli Waszego programu nie ma w tej bazie – zapraszamy do kontaktu, chętnie go dodamy!

Ponadto, od lat współpracujemy z siecią Partnerów – wspieramy promocję, ewaluację i tworzenie programów stypendialnych oraz innych inicjatyw edukacyjnych. Warto zatem zajrzeć do naszej zakładki „Współpraca”. Z ogromną przyjemnością przesyłamy także bezpłatnie materiały (ulotki i plakaty) o portalu edukacyjnym Moje Stypendium setkom zainteresowanych instytucji – można śmiało zgłaszać do nas tę potrzebę, by popularyzować wiedzę o stypendiach wśród swoich odbiorców.

Dbajmy razem o dalszy rozwój systemu stypendialnego w Polsce!

Wierzymy, że nasze działania wspierają systemy stypendiów społecznych w Polsce. Od kilkunastu lat dbamy o jawność, otwartość i równość dostępu do informacji o programach stypendialnych. Tak, aby informacja o możliwości otrzymania stypendium dotarła do każdej zainteresowanej osoby.

Zadbajmy wspólnie o równe szanse dla uczniów, studentów i wszystkich, którzy tej równości potrzebują! A wystarczy kilka złotych na patronite.pl/mojestypendium, by być Patronem lub Patronką tej ważnej sprawy.

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.