W pierwszym kwartale roku chcemy zainspirować Was zestawieniem naukowych sukcesów Polek. Niedawno obchodziliśmy ustanowiony przez ONZ Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce (ang. International Day of Women and Girls in Science).  Dzień ten, przypadający na 11 lutego, podkreśla znaczenie kobiet i dziewcząt w nauce i technologii oraz zachęca je do podejmowania kariery naukowej (Polska Akademia Nauk, 11.02.2024). A już za rogiem, bo 8 marca, Międzynarodowy Dzień Kobiet, który zapewne jest Wam dobrze znany.

Jako wiodący portal edukacyjny w Polsce, zapraszamy Was do lektury wyjątkowego artykułu o sukcesach polskich kobiet w nauce! Dowiecie się z niego o:

• udanej operacji niemal całkowitego przeszczepu twarzy,
• psychologicznym modelu przywiązania do miejsca,
•  leczeniu glejaków, a także,
• pierwszej w historii kobiecie przewodniczącej CERN (Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych).

Dodatkowo, zachęcamy do przeczytania o innych sukcesach polskich naukowców z ostatnich lat, zebranych w styczniowym artykule autorstwa Kacpra!

Sukcesy polskich kobiet w nauce

Jakie są sukcesy polskich kobiet w nauce? Zapewne każdy z nas słyszał o Marii Skłodowskiej-Curie, ale czy znamy obecne osiągnięcia polskich badaczek? W tym artykule pokażemy Wam kilka inspirujących historii sukcesów polskich kobiet w nauce!

prof. Maria Siemionow

Na początek przedstawiamy prof. Marię Siemionow – wybitną lekarkę, specjalistkę w dziedzinie chirurgii i transplantologii. Co ciekawe, prof. Maria Siemionow w 2008 roku jako pierwsza osoba w USA i czwarta na świecie przeprowadziła udaną operację niemal całkowitego przeszczepu twarzy. Kierowała wówczas zespołem, który w wyniku 22-godzinnej operacji przeszczepił kobiecie będącej ofiarą postrzelenia ok. 80% powierzchni twarzy. Był to niewątpliwy przełom w jej karierze i jedna z przyczyn jej międzynarodowej sławy.

To jednak nie koniec zasług Pani Profesor, która opracowała także lek na chorobę Duchenne’a i jest autorką ponad 400 publikacji naukowych.

Profesor w uznaniu za jej niewątpliwe zasługi, otrzymała szereg krajowych i zagranicznych wyróżnień, w tym Polski Order Zasługi, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, nagrodę Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgii Plastycznej, nagrodę Naukowa Casimira Funka, czy Heritage Award.

Czy Wy również jesteście pod ogromnym wrażeniem?

prof. Maria Lewicka

Drugą zaś sylwetką, którą chcemy Wam przedstawić, jest prof. Maria Lewicka z Wydziału Filozofii i Nauk Społecznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pani Profesor  otrzymała w zeszłym roku Nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (FNP), która w środowisku naukowym nazywana jest czasem „Polskim Noblem”. Ciekawi Was zapewne, za jakie badania została doceniona?

Otóż wyróżnienie otrzymała za sformułowanie i weryfikację psychologicznego modelu przywiązania do miejsca i pamięci miejsca. W wywiadzie dla FNP wspomina:

Problematyką psychologii środowiskowej, czyli badaniem związku ludzi z ich środowiskiem fizycznym, zajęłam się ponad 20 lat temu. Jestem psychologiem społecznym, a na dodatek lubię się bawić teorią. (…) Zaczęłam zatem szukać wątku, wokół którego można byłoby zbudować ciekawą koncepcję teoretyczną. Pomyślałam, że „miejsce” jest właśnie takim interdyscyplinarnym konstruktem, w zasadzie nieobecnym w pracach z psychologii społecznej. Wtedy odkryłam bardzo dla psychologa ciekawe, klasyczne prace geografów humanistycznych – Yi Fu-Tuana, Edwarda Relpha, Davida Seamona. Ich fenomenologiczne rozważania i wydedukowane w zaciszu gabinetów tezy idealnie nadawały się do testowania empirycznego. I tak się to zaczęło (FNP 2023, s. 75).

… A skończyło się na opracowaniu oryginalnego psychologicznego modelu, który został entuzjastycznie przyjęty w międzynarodowym środowisku. Model ten pokazuje, jak ważną rolę odgrywa przywiązanie do miejsca i pamięć miejsca w psychologicznym i społecznym funkcjonowaniu człowieka.

Co więcej, prof. Lewicka odbyła liczne zagraniczne staże naukowe i jest autorką licznych prac naukowych. Za wkład w rozwój psychologii społecznej w Europie została wyróżniona Nagrodą im. Jeana Paula Codola. Ponadto, otrzymała medal za wybitne osiągnięcia naukowe Polskiego Towarzystwa Psychologii Społecznej. Jest również członkinią Academia Europaea oraz Komitetu Nauk Psychologicznych PAN.

Cóż, niesamowicie ciekawe, prawda?

Prof. Bożena Kamińska-Kaczmarek

Zaś trzecia historia dotyczy prof. Bożeny Kamińskiej-Kaczmarek, laureatki Nagrody Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej 2021 w obszarze nauk o życiu i o Ziemi. „Polskiego Nobla” Pani Profesor otrzymała zaś za „odkrycie mechanizmów, które powodują, że glejaki złośliwe tak przeprogramowują komórki odpornościowe, aby wspierały rozwój tych nowotworów mózgu” (FNP 2021).

Jest więc pionierką badań nad oddziaływaniem guzów mózgu na lokalny układ odpornościowy. Pani Profesor specjalizuje się w biologii molekularnej i neurobiologii. Obecnie pracuje zaś w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie. Była związana z wieloma zagranicznymi ośrodkami naukowymi, m.in. w USA, Kanadzie i Chinach.

Co więcej, zrealizowała kilkadziesiąt krajowych i międzynarodowych grantów badawczych. Ponadto, ma w dorobku ponad 100 publikacji naukowych, w tym w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych.  Za tak niesamowitą pracę naukową została oczywiście uhonorowana licznymi nagrodami.

Odkrycia prof. Bożeny Kamińskiej-Kaczmarek mogą być wykorzystywane nie tylko w leczeniu glejaków, ale również w chorobie Alzheimera. Jak jednak podkreśla Pani Profesor,

Dobranie optymalnej terapii dla pacjenta jest bardzo trudne, bo każdy guz jest inny i nawet w jednym guzie mogą być komórki nowotworowe z różnymi zaburzeniami. Dlatego tak trudno się pozbyć nowotworu, stosując jednakową terapię dla wszystkich. Obecnie realizujemy projekt, w którym badamy środowisko komórek glejaków z konkretnymi zmianami genetycznymi, dokładnie takimi, jakie są wykrywane u pacjentów.

Podsumowując, celem tych badań jest zwiększenie szans przeżycia pacjentów z glejakami, choć ścieżka ta będzie wymagała wielu poświęceń!

Agnieszka Zalewska

A jako czwartą przedstawiamy zaś historię Agnieszki Zalewskiej, profesor nauk fizycznych. Pani Profesor w latach 2013-215 była pierwszą w historii kobietą przewodniczącą Rady CERN, a więc Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych. Co więcej, była także pierwszą osobą z krajów Europy Środowo-Wschodniej pełniącą tę prestiżową rolę. Łącznie funkcję tę piastowała dwie kadencje.

CERN to zaś naprawdę wyjątkowe miejsce. Ten położony na przedmieściach Genewy ośrodek naukowo-badawczy zatrudnia w przybliżeniu:

• 2600 stałych pracowników, a także
• 8000 naukowców i inżynierów z ponad 500 instytucji naukowych z całego świata.

Zaś kluczowym narzędziem pracy tych osób jest największy na świecie akcelerator cząstek (hadronów), tzw. Wielki Zderzacz Hadronów.

CERN to także miejsce, które zarówno w przeszłości, jak i współcześnie skupia wielu noblistów.

Profesor Zalewska jest więc jednym z najwybitniejszych europejskich fizyków, specjalizując się w dziedzinie fizyki wysokich energii. Ponadto, to  autorka ponad 400 publikacji naukowych! Dziś związana jest zaś z Instytutem Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie. Chylimy czoła!

Programy stypendialne jako czynniki sukcesu

Podsumowując, na sukcesy polskich kobiet w nauce, składa się wiele czynników. Wśród nich ważny jest dostęp do wspierającej społeczności, dobrego sprzętu i technologii, czy możliwość dzielenia się międzynarodowym doświadczeniem. Wiele z tych aspektów możliwe jest dzięki mądrym programom stypendialnych o charakterze naukowym.

Dlatego też gorąco polecamy Wam naszą interaktywną wyszukiwarkę naukowych stypendiów krajowych, a także zagranicznych stypendiów naukowych.

Co ważne, znajdziecie tam programy skierowane do wielu grup odbiorców, w tym do osób zajmujących się nauką!

Szczególnie ciekawy może okazać np.:

• program stypendialny L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki, który wspiera osiągnięcia naukowczyń prowadzących zaawansowane badania w dziedzinie nauk o życiu,
• programy Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej czy
• Uniwersytet Sukcesu – program stypendialny dla kobiet.

Ponadto, systematycznie informujemy o rosnącej liczbie konkursów na prace dyplomowe, w tym rozprawy doktorskie – to również inicjatywy służące docenieniu i promocji osiągnięć naukowych.

Bibliografia

1. Agencja Badań Medycznych, Prof. Maria Siemionow dołączyła do Rady Agencji Badań Medycznych, www.abm.gov.pl, 24.10.2022 r.
2. PAP – Nauka w Polsce, Ludwika Tomala, Współcześni polscy naukowcy, wynalazcy i ich badania, naukawpolsce.pl, 19.02.2020 r.
3. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Laureaci Nagród Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej 2023, www.fnp.org.pl, Warszawa 2023.
4. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Laureaci Nagród Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej 2021, www.fnp.org.pl, Warszawa 2021.
5. CERN, home.web.cern.ch, dostęp: 5.03.2024.
6. World Space Week Wrocław, Prof. Agnieszka Zalewska, worldspaceweek.pl, dostep: 5.03.2024.

Jako Fundacja Dobra Sieć wierzymy, że dostęp do rzetelnych infomacji o programach rozwoju to jeden z czynników sukcesu. Dzięki popularyzacji mądrych programów stypendialnych oraz inspirujących historii osób, coraz więcej osób rozwija skrzydła i odnosi sukcesy – nie tylko naukowe. Zostań Mecenasem lub Mecenaską Rozwoju, by działo się to jak najczęściej! 

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.