Czy wiecie, że wśród nieanglojęzycznych krajów Francja to najpopularniejszy kierunek dla zagranicznych studentów? Co roku na naukę w tym kraju decyduje się ponad 300 tysięcy osób z zagranicy, w tym ponad 2 tysiące z Polski (według danych MESRI-SIES z 2018 roku).

Tak wysoka pozycja nie powinna nikogo dziwić – francuskie uczelnie zapewniają różnorodną ofertę edukacyjną, wysoki poziom nauczania, możliwość studiowania bez konieczności płacenia za czesne, a także rosnącą liczbę kierunków nauczanych w języku angielskim. Brzmi kusząco? Czytajcie dalej – w tym odcinku serii Kierunek: świat odsłaniamy przed Wami tajniki studiów nad Sekwaną. Bonne lecture!

System nauki i szkolnictwa wyższego

Na francuski system szkolnictwa wyższego składa się ponad 3 500 publicznych i prywatnych szkół wyższych o zróżnicowanej strukturze organizacyjnej. Około 3 000 to uczelnie prywatne; pozostałe to publiczne uniwersytety, uczelnie techniczne, artystyczne, ekonomiczne, doktoranckie jednostki naukowe oraz tzw. COMUE (communautés d’universités et d’établissements), czyli grupy uniwersytetów i instytucji.

Podobnie jak w Polsce, we Francji obowiązuje system boloński. Studia są zatem prowadzone na trzech etapach – licencjackim (licence), magisterskim (master recherche, master professionel) i doktoranckim (doctorat).

Warto również zwrócić uwagę na Grandes Écoles – prestiżowe wyższe uczelnie (prywatne lub publiczne), które funkcjonują nieco inaczej niż uniwersytety. Aby się na nie dostać, trzeba ukończyć roczne lub dwuletnie kursy przygotowawcze (classes préparatoires) i zdać egzamin. Dopiero po nim rozpoczyna się 3-letnia nauka zakończona zdobyciem diplôme d’ingénieur lub diplôme de grande école. Grandes Écoles zazwyczaj mają swoją specjalizację (są to np. politechniki), choć istnieje również kilka o profilu ogólnym. W tym wypadku studenci wybierają swoją specjalizację dopiero na ostatnim roku.

Czy studia we Francji są płatne?

Jeśli planujemy studia na uczelni publicznej, nie musimy płacić czesnego – rząd francuski pokrywa koszty kształcenia zarówno studentów z Francji, jak i zza granicy. Nadal obowiązuje nas roczna opłata wpisowa, której wysokość ustala Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Nauki. Studenci z krajów Unii Europejskiej płacą tyle samo co studenci francuscy, czyli:

• 170 € na studiach licencjackich,
• 243 € na studiach magisterskich,
• 601 € na uczelniach technicznych,
• 380 € na studiach doktoranckich.

Szczegółowe informacje o kosztach kształcenia na francuskich uczelniach publicznych możemy znaleźć na rządowej stronie étudiant.gouv.fr.

W przypadku studiów na uczelni prywatnej koszty nauki znacząco wzrastają. Rok nauki zazwyczaj kosztuje między 3 000 a 10 000 euro, a opłaty na niektórych uczelniach są jeszcze wyższe. Przed złożeniem aplikacji na studia warto sprawdzić, czy wybrane uczelnie prywatne nie oferują stypendiów bądź pożyczek, które mogą nam pomóc w pokryciu opłaty za czesne.

Ponadto, od 2019 roku każdy student przed sfinalizowaniem zapisu na uczelnię ma obowiązek przystąpienia do ubezpieczenia CVEC (Contribution Vie Etudiante et de Campus). Zapisu dokonać należy przez stronę cvec.etudiant.gouv.fr. Wiąże się on z uiszczeniem opłaty w wysokości 90 €.

Rekrutacja i organizacja studiów

Studenci z krajów Unii Europejskiej, w tym Polski, którzy chcą rozpocząć studia licencjackie na francuskiej uczelni od pierwszego roku, muszą dokonać rejestracji poprzez platformę Parcoursup (dostępnej w języku francuskim). Rejestracja na studia licencjackie przez platformę rozpoczyna się 22 stycznia każdego roku. Na stronie platformy dostępne są podstawowe informacje o systemie rekrutacji oraz FAQ, czyli odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Po otrzymaniu pozytywnej odpowiedzi dotyczącej rekrutacji, należy sfinalizować procedurę rekrutacji bezpośrednio na wybranej uczelni.

Procedura rekrutacji na studia licencjackie od drugiego i trzeciego roku, na studia magisterskie i doktoranckie nie jest scentralizowana. Oznacza to, że zapisu należy dokonywać przez wewnętrzną platformę uczelni lub skontaktowanie z nią, w zależności od przyjętych procedur.

Rekrutacji na studia artystyczne (na dowolnym poziomie kształcenia od studiów licencjackich aż po doktorat) możemy dokonać poprzez platformę CampusArt. Co ważne, wysyłając jeden wniosek można starać się o przyjęcie do kilku wybranych przez siebie szkół, o ile tylko należą one do sieci CampusArt. Okres rekrutacji na studia artystyczne rozpoczyna się w listopadzie i kończy w lutym następnego roku.

W wyborze uczelni może nam pomóc strona Campus France Polska, gdzie zebrane są informacje dotyczące uczelni i oferowanych przez nie kierunków, z podziałem na etapy kształcenia. Możemy tam znaleźć również informacje m.in. o kierunkach artystycznych, kierunkach oferowanych w języku angielskim, a także letnich kursów i kursów online.

W zależności od uczelni i kierunku studiów, rok akademicki we Francji rozpoczyna się we wrześniu lub październiku. Podobnie jak w Polsce, wakacje letnie dla studentów zaczynają się w maju lub czerwcu i trwają przynajmniej dwa miesiące. Dodatkowo, studenci mogą liczyć na ok. dwa tygodnie czasu wolnego w okolicach Bożego Narodzenia. Zaś na koniec pierwszego semestru następuje przerwa od zajęć, w trakcie której trwają egzaminy.

Znajomość języka

Aby studiować po francusku, studenci zagraniczni muszą przedstawić dokument potwierdzający poziom znajomości języka. Na rynku istnieje kilka testów dzięki którym możemy potwierdzić naszą znajomość języka francuskiego, jednak najlepszym wyborem będzie zdanie egzaminu DELF/DALF lub TCF. Certyfikaty te są wydawane przez francuskie Ministerstwo Edukacji Narodowej, w związku z czym mamy pewność, że będzie on zaakceptowany przez francuskie uczelnie. W Polsce egzaminy DELF/DALF i TCF są organizowane przez Instytut Francuski w Polsce oraz sieć Alliance Française Polska.

Wymagany poziom języka ustala uczelnia. Na studiach licencjackich i magisterskich jest to zazwyczaj poziom B1 lub B2 – dotyczy to w szczególności kierunków humanistycznych i społecznych. Pamiętajcie jednak, że w przypadku niektórych kierunków może być wymagana znajomość języka na poziomie C1 lub C2.

Warto wiedzieć, że osoby, które zdawały frankofońską maturę w instytucji podlegającej pod AEFE (Agence pour l’Enseignement du Français à l’Etranger) – agencji nauczania języka francuskiego za granicą, nie muszą przedstawiać certyfikatu językowego.

Jeśli nie znacie francuskiego, nie jest to przeszkodą w studiowaniu we Francji. Francuskie uczelnie oferują blisko 1 300 kierunków w języku angielskim – na stronie Campus France dostępna jest ich pełna lista w formie wygodnej wyszukiwarki, dzięki której można filtrować wyniki m.in. ze względu na poziom i dziedzinę kształcenia.

Życie we Francji

Koszty życia we Francji są wyższe niż w Polsce, choć mogą znacznie się różnić w zależności od regionu i miasta. Jednocześnie, studenci mogą liczyć na wiele udogodnień, dzięki którym koszty życia będą łatwiejsze do udźwignięcia.

Z reguły koszt mieszkania w akademiku jest dużo niższy niż koszt wynajmu pokoju. Warto podkreślić, że wniosek o miejsce w akademiku należy złożyć między 15 stycznia a 30 kwietnia w roku akademickim poprzedzającym podjęcie studiów we Francji – nie należy więc czekać na wyniki matury lub naboru na studia. Akademiki zarządzane są przez CROUS – Regionalny Ośrodek Pomocy Szkolnej i Uniwersyteckiej. Instytucja ta może pomóc również w poszukiwaniu studenckich mieszkań na wolnym rynku.

Studenci mogą również starać się o pomoc materialną od CAF – Kasy Zasiłków Rodzinnych – w postaci dodatków mieszkaniowych. Istnieją dwa rodzaje dodatków mieszkaniowych: Aide Personnalisée au Logement i Allocation Logement à caractère social. Aby uzyskać to świadczenie, student musi posiadać umowę najmu.

Aby zmniejszyć koszty wyżywienia, warto korzystać z dofinansowanych przez państwo studenckich stołówek (Restos U), w których obiad kosztuje jedynie 3-4 euro.

Jednak nie samym chlebem człowiek żyje – studenci francuskich uczelni mogą cieszyć się bezpłatnym uczestnictwem w kulturze. Są oni bowiem zwolnieni są z opłat wstępu do muzeów i galerii (na stałe wystawy). Przysługuje im także szereg zniżek i abonamentów do kin, teatrów, oper oraz na koncerty.

Studenci szukający pracy mogą zwrócić się do działu zatrudnienia czasowego lub działów pracy studenckiej – szczegółowe informacje dostępne są na stronie étudiant.gouv.fr. Znajdziemy tam ogłoszenia dotyczące pracy w niepełnym wymiarze czasu lub dorywczej w trakcie roku akademickiego. Warto pamiętać, że student zagraniczny może podjąć pracę pod warunkiem uzyskania pozwolenia oraz posiadając ubezpieczenie zdrowotne i socjalne (wiąże się to z opłacaniem składek).

Szczegółowe informacje i porady związane z życiem we Francji znajdziemy też na stronie Campus France Polska.

Na jakie programy stypendialne we Francji warto zwrócić uwagę?

Przede wszystkim, ogromną zaletą studiów we Francji są różnorodne stypendia rządu francuskiego. Są one oferowane na studia magisterskie, studia doktoranckie czy pobyty badawcze. Terminy aplikacji to marzec – na stypendia magisterskie, maj – na podwójne doktoraty, a na pobyty badawcze – październik. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie Campus France Polska.

Dla osób, które chciałyby studiować i w Niemczech, i Francji, ciekawą ofertą jest stypendium im. Stephena Kellena. Pozwala ono uzyskać podwójny dyplom licencjacki na Sciences Po w Paryżu i Wolnym Uniwersytecie Berlińskim. Termin aplikacji mija zazwyczaj w czerwcu.

Instytut Curie w Paryżu oferuje różnorodne stypendia doktoranckie z nauk ścisłych i przyrodniczych w ramach programu EuReCa. Termin aplikacji różni się w zależności od dostępnych pozycji doktoranckich.

Zaś osoby specjalizujące się w historii literatury polskiej, w krytyce literackiej i w historii Polski, które chciałyby odbyć krótki pobyt badawczy w Paryżu, mogą ubiegać się o stypendium Towarzystwa Historyczno-Literackiego Biblioteki Polskiej w Paryżu. Termin aplikacji zazwyczaj mija z końcem marca.

Wszystkie powyższe oferty dodajemy regularnie do bazy stypendiów zagranicznych na portalu Moje Stypendium. Zachęcamy zatem do regularnego zaglądania na nasz portal. A jeśli chcecie co miesiąc otrzymywać ciekawe oferty stypendiów i konkursów wprost do Waszych skrzynek mailowych, zachęcamy do zapisu na nasz newsletter.

Przydatne linki

• Strona francuskiego ministerstwa szkolnictwa wyższego (Ministre de l’Enseignement supérieur, de la Recherche et de l’Innovation), zawierająca informacje strukturze i organizacji francuskiego systemu edukacji: www.enseignementsup-recherche.gouv.fr.
• Portal państwowej Agencji Campus France, przeznaczony w dużej mierze dla cudzoziemców planujących studia we Francji, oferujący informacje o francuskim systemie edukacji, praktyczne wskazówki i katalog dostępnych studiów oraz kursów: www.pologne.campusfrance.org.
• Krajowe centrum informacji młodzieżowej (CIDJ). Znajdziemy tam m.in. adresy kontaktowe francuskiej sieci informacji młodzieżowej, interaktywną mapę z linkami do centrów regionalnych, cenne informacje na wiele tematów, usługi on-line, informacje dotyczące podróży, pracy: www.cidj.com.
• Instytut Francuski w Polsce (Institut français) – francuska instytucja działająca na rzecz współpracy i wymiany kulturalnej, podlegająca ambasadorowi Francji w Polsce: www.institutfrancais.pl.
• Rządowy portal dla studentów, zawierający informacje m.in. o kosztach kształcenia, możliwościach pomocy finansowej, pracy, wyżywienia i informacje dla studentów międzynarodowych: www.etudiant.gouv.fr.

Trzymamy za Was kciuki! 🙂

Przy tworzeniu artykułu korzystaliśmy z informacji dostępnych na stronach www.pologne.campusfrance.org, www.institutfrancais.pl, a także materiałów przygotowanych przez Aleksandrę Belinę i Annę Koseską.

Dziękujemy również Campus France Polska / Instytutowi Francuskiemu za wsparcie merytoryczne.

Jeśli ten artykuł pomógł Wam w zdobyciu cennych informacji o studiowaniu we Francji, rozwiał Wasze wątpliwości i uważacie, że takich artykułów oraz doradztwa potrzeba więcej – dorzućcie nam cegiełkę, byśmy mogli dalej Was wspierać radą i rzetelnymi artykułami!  Dziękujemy!

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.