Zastanawialiście się kiedyś, który system edukacji na świecie jest najlepszy? To pytanie, które zadaje sobie wielu z nas, a odpowiedzi bywają różne, zależnie od tego, jakie kryteria bierzemy pod uwagę. W tym artykule przyjrzymy się kilku czołowym systemom edukacyjnym na świecie, analizując różne wskaźniki sukcesu. Na końcu, odniesiemy się również do polskiego systemu edukacji.

Jeśli interesuje Was program Erasmus lub studia za granicą, zachęcamy do zapoznania się z naszym cyklem przewodników pod hasłem „Kierunek: Świat”. Każdy artykuł w tej serii skupia się na jednym kraju, przedstawiając tamtejszy system edukacyjny, koszty życia oraz popularne stypendia dostępne w danym państwie.

Ranking systemów edukacyjnych

W rankingach badających poziom edukacji, takich jak ten Światowego Forum Ekonomicznego, od lat przodują Finlandia, Singapur i Kanada. Co ważne wszystkie te kraje osiągają wysokie wyniki w międzynarodowych testach, takich jak PISA (Program for International Student Assessment), które oceniają umiejętności uczniów w czytaniu, matematyce i naukach przyrodniczych.

Kanadyjski system edukacji – różnorodność i wsparcie

Kanadyjski system edukacji od lat uznawany jest za jeden z najlepszych na świecie, a wiele z jego cech wyróżnia go na tle innych. Poniżej przedstawiamy najbardziej charakterystyczne cechy systemu:

Podejście do nauczyciela:

• Autonomia i elastyczność: Kanadyjski system edukacji daje nauczycielom dużą autonomię w wyborze metod nauczania i dostosowywaniu programów do potrzeb uczniów. Taka elastyczność pozwala na indywidualne podejście do każdego ucznia, co zwiększa efektywność nauczania i pomaga osiągać lepsze wyniki. To coś o czym wielokrotnie wspominał Nauczyciel Roku 2023 Radosław Potrac w wywiadzie z nami.
• Innowacyjne metody nauczania : Kanadyjski system edukacji integruje nowoczesne technologie i innowacyjne metody nauczania. W szkołach powszechnie stosuje się nowoczesne narzędzia edukacyjne, które pomagają uczniom lepiej przyswajać wiedzę i rozwijać umiejętności. Stosowanie technologii w edukacji przygotowuje młodych ludzi do wyzwań współczesnego świata i rynku pracy.
• Wysokie kwalifikacje nauczycieli : Kanadyjscy nauczyciele muszą przejść rygorystyczne szkolenia i są dobrze wynagradzani, co przyciąga do zawodu najlepszych kandydatów. Wysokie wymagania stawiane przed nauczycielami przekładają się na ich profesjonalizm i zaangażowanie, co z kolei pozytywnie wpływa na jakość edukacji.

Podejście do ucznia:

• Równość i dostępność: Kanadyjski system edukacji kładzie ogromny nacisk na równość i dostępność, co sprawia, że wszystkie dzieci, niezależnie od swojego pochodzenia społecznego, mają równy start. Szkoły (podobnie jak w Finlandii) są finansowane z budżetu państwa, co zapewnia jednolity poziom edukacji w całym kraju. Brak barier finansowych umożliwia każdemu dziecku dostęp do wysokiej jakości nauczania.
• Inkluzywność : System edukacyjny w Kanadzie jest niezwykle inkluzyjny. Oznacza to, że jest dostosowany do potrzeb wszystkich uczniów, w tym tych z niepełnosprawnościami. W kanadyjskich szkołach przykłada się ogromną wagę do integracji uczniów o różnych zdolnościach, co pomaga im rozwijać się w swoim tempie i na miarę swoich możliwości. Taka inkluzywność sprzyja budowaniu społeczeństwa opartego na współpracy i wzajemnym szacunku.
• Silne wsparcie psychologiczne i doradztwo zawodowe: Kanadyjskie szkoły oferują rozbudowany system wsparcia psychologicznego oraz doradztwa zawodowego, co pomaga uczniom radzić sobie z wyzwaniami szkolnymi i życiowymi. Dzięki temu uczniowie otrzymują nie tylko edukację akademicką, ale także wsparcie w rozwoju osobistym i zawodowym. Taki holistyczny model edukacji sprzyja wszechstronnemu rozwojowi młodych ludzi.

Najlepszy system edukacji na świecie? Na pewno w czołówce

Wynikiem kanadyjskiego podejścia są wysokie wyniki w międzynarodowych testach.  Kanadyjski system edukacji osiąga wysokie wyniki w międzynarodowych rankingach, takich jak PISA (Program for International Student Assessment). Kanadyjscy uczniowie regularnie plasują się w czołówce w zakresie umiejętności czytania, matematyki i nauk przyrodniczych. Te wyniki są dowodem na skuteczność kanadyjskiego systemu edukacji i jego zdolność do przygotowywania uczniów do przyszłych wyzwań.

Kanadyjski system edukacji łączy w sobie najlepsze cechy: równość, inkluzywność, wysokie kwalifikacje nauczycieli, innowacyjne metody nauczania oraz silne wsparcie psychologiczne i doradztwo zawodowe. Te elementy razem sprawiają, że jest on uznawany za jeden z najlepszych na świecie. Dzięki swojej elastyczności i skupieniu na holistycznym rozwoju uczniów, Kanada jest wzorem do naśladowania dla innych krajów dążących do doskonałości w edukacji.

Czy fiński system edukacji jest najlepszy na świecie?

Napisaliśmy już o fińskim systemie edukacji obszerny artykuł.  Niewątpliwie jest on od dawna uznawany jest za jeden z najlepszych na świecie. Przedstawiamy charakterystyczne cechy fińskiego systemu edukacji:

Podejście do nauczyciela:

• Równość i dostępność: Wszystkie szkoły są finansowane z budżetu państwa, co eliminuje różnice w jakości edukacji. W efekcie fińskie szkoły mają bardzo wyrównany poziom, co zapobiega zjawisku drenażu talentów w określonych regionach i odpływowi nauczycieli do sektora prywatnego.
• Kształcenie nauczycieli. Długi i wymagający proces edukacji pedagogicznej zapewnia, że nauczyciele są dobrze przygotowani i zmotywowani. Szkolenia nauczycieli są w pełni finansowane przez państwo. W fińskim systemie przyjęcie na studia pedagogiczne jest bardzo trudne i wymaga doskonałych wyników na egzaminach.
• Indywidualne podejście: Nauczyciele mają dużą swobodę w metodach nauczania, co pozwala na indywidualne podejście do każdego ucznia. Można stwierdzić, że te rozwiązania są mniej stresujące zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli. Mają one na celu zapobieganie wypaleniu i przemęczeniu. System jest skoncentrowany na tym, aby dziecko było gotowe do nauki, kiedy osiągnie emocjonalną dojrzałość. Według założeń systemu, wówczas większość dzieci bez problemu odkryje swoje pasje.  Nauczyciele standardowo pracują 4 godziny dziennie, a dodatkowe 2 godziny w tygodniu poświęcają na rozwój zawodowy. Ponadto nie są obciążeni presją realizacji programu ani nadmierną biurokracją.

Podejście do ucznia:

• Brak nacisku na testy: Zamiast ocen cyfrowych, stosuje się bardziej rozbudowane informacje zwrotne, co zmniejsza stres uczniów. Prace domowe są mniej liczne i ocenia się je inaczej.
• W pierwszych sześciu latach nauki szkoła nie kładzie nacisku na sukces akademicki dziecka. Średnia liczba godzin nauki jest mniejsza niż w większości krajów europejskich.
• Płatne korepetycje są zabronione. Każdy uczeń otrzymuje dodatkową pomoc w nauce w ramach zajęć szkolnych. Edukatorzy twierdzą, że szkoła powinna być jedynym źródłem nauki.
• Dojazd do szkoły jest bezpłatny.
• Dzieci w Finlandii spędzają mniej czasu w szkole niż w innych krajach. Średnio uczęszczają na zajęcia przez 706 godzin rocznie.

Singapurski system edukacji – dyscyplina i innowacje

Singapur to kolejny kraj, który osiąga doskonałe wyniki w międzynarodowych rankingach. Opisaliśmy system nauczania w tym kraju w obszernym artykule. Z pewnością pod pewnymi względami ten system jest najlepszy na świecie, znacznie różni się jednak od tego co proponuje Skandynawia, Kanada czy USA. Oto cechy charakterystyczne systemu edukacji w Singapurze:

Podejście do nauczyciela:

To, co łączy systemy edukacji Finlandii i Singapuru, to podejście państwa do zawodu nauczyciela. W Singapurze jest to również zawód cieszący się wysokim zaufaniem społecznym i dobrą płacą. Zostanie nauczycielem lub nauczycielką to skomplikowany i długi proces, wymagający spełnienia wielu kryteriów. Singapur bezwątpienia ma jednak swoją specyfikę, także ideologiczną.

Nauczyciele w Singapurze są odpowiedzialni za kształtowanie przyszłości całego społeczeństwa, mają za zadanie zapewnić młodym ludziom możliwości rozwoju, by kraj utrzymał pozycję lidera w nowoczesności i konkurencyjności. Wejście do zawodu nauczycielskiego wymaga spełnienia bardzo wysokich standardów i warunków wstępnych. Rekrutacja do zawodu nauczyciela w Singapurze jest często określana jako „agresywna”, ponieważ brani pod uwagę są tylko najlepiej rokujący kandydaci.

Podejście do ucznia:

• Wysokie standardy akademickie: Skupienie na matematyce i naukach ścisłych, co przynosi wysokie wyniki w testach międzynarodowych.
• Innowacje i technologia: Integracja nowoczesnych technologii w proces nauczania.
• Rygorystyczne testowanie: System oparty na testach i rankingach, co może zwiększać stres, ale także motywację do nauki.

Edukacja w Polsce – perspektywy i wyzwania

Polski system edukacji również ma swoje mocne strony, choć staje przed wieloma wyzwaniami. Na tle innych krajów, Polska wypada dobrze w międzynarodowych testach PISA, szczególnie w zakresie czytania i matematyki. Jednak istnieje kilka obszarów, które mogłyby zostać poprawione:

• Nauczyciele: Chociaż polscy nauczyciele są dobrze wykształceni, ich zarobki i status społeczny są relatywnie niskie. Warto zauważyć, że z analizy innych systemów edukacji status nauczyciela jest kwestią absolutnie kluczową.
• Nacisk na testy: System oceniania i testowania jest bardzo intensywny, co może prowadzić do stresu i wypalenia zarówno uczniów, jak i nauczycieli.
• Infrastruktura szkolna: Wiele szkół potrzebuje modernizacji i lepszego wyposażenia.
• Przestarzałe metody nauczania: W wielu polskich szkołach nadal stosuje się przestarzałe metody nauczania, oparte na wykładzie i wkuwaniu. Dodatkowo brakuje interaktywnych i praktycznych zajęć, które angażowałyby uczniów i rozwijały ich umiejętności. Nowoczesne metody nauczania, takie jak projekty grupowe czy nauczanie problemowe, są rzadkością.
• Słaba współpraca z rodzicami: wielu nauczycieli narzeka na słabą współpracę z rodzicami, którzy często nie są zaangażowani w edukację swoich dzieci. Co więcej brakuje efektywnej komunikacji między szkołą a rodzicami, co może prowadzić do nieporozumień i braku wsparcia w procesie edukacyjnym.

Czego możemy nauczyć się od innych?

Inspiracje płynące z systemów edukacji takich jak fiński, singapurski czy kanadyjski pokazują, że kluczem do sukcesu jest inwestowanie w nauczycieli, indywidualne podejście do uczniów oraz innowacyjne metody nauczania. Wprowadzenie niektórych z tych elementów mogłoby przynieść korzyści także polskiemu systemowi edukacji. Jak pisaliśmy w naszym artykule inspiracją może być też nasz bliski sąsiad czyli Estonia.

Nie ma jednego „najlepszego” systemu edukacji, ale możemy uczyć się od tych, które osiągają sukcesy w różnych dziedzinach. Zarówno Finlandia, Singapur, jak i Kanada mają wiele do zaoferowania, jeśli chodzi o innowacje i podejście do nauczania. Polska, z kolei, ma solidne podstawy, na których można budować lepszy system edukacyjny.

Sądzisz, że to co robimy ma sens i podzielasz naszą misję? Zostań naszym patronem na Patronite i pomóż nam docierać z wiedzą do wszystkich, którzy tego potrzebują!

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.

Źródła:

1. Światowe Forum Ekonomiczne, Ranking Systemów Edukacji, 2021
2. Program for International Student Assessment (PISA), OECD, 2018
3. Finnish Lessons: What Can the World Learn from Educational Change in Finland? – Pasi Sahlberg
4. Global Education Monitoring Report – UNESCO, 2022
5. Ministerstwo Edukacji Narodowej, Polska, 2023
6. Ministerstwo Edukacji Kanady, Raporty Edukacyjne, 2023
7. Education at a Glance – OECD, 2022