Okres pandemii, choć dla wielu z nas dziś stał się tylko wspomnieniem, zmienił wiele w różnych dziedzinach życia ludzi oraz funkcjonowania różnorodnych firm i organizacji. Zmiany i wyzwania nie ominęły także programów stypendialnych. Jaki był wpływ pandemii na programy stypendialne w Polsce? W niniejszym artykule, opartym o tekst publikacji Stypendia Przyszłości II: Praktyczny poradnik o programach stypendialnych, przedstawiamy wybrane wątki dotyczące wpływu pandemii na programy stypendialne.

Broszura Stypendia przyszłości II powstała jako podsumowanie drugiej edycji spotkań z organizatorami programów stypendialnych.

Przyspieszony proces cyfryzacji

Niewątpliwie pandemia i ograniczenia, które za sobą przyniosła, przyspieszyła zmiany wprowadzane w programach stypendialnych dotyczące procesu cyfryzacji. Szczególnie zauważalne zmiany nastąpiły w etapie składania wniosków oraz szeroko pojętej rekrutacji.

Dla wielu aplikujących osób internetowe formularze oraz generatory wniosków okazały się być dużym ułatwieniem. Taka forma skróciła czas aplikacji (np. o czas wysyłania dokumentów pocztą), a także koszty zgłoszenia związane z tradycyjnymi metodami (wydruk dokumentów, przesyłka pocztowa). Cyfryzacja nastąpiła również w urzędach, ułatwiając aplikującym  zdobycie odpowiednich wniosków i zaświadczeń.

Ponadto programy stypendialne, szczególnie te skierowane do młodzieży, cenią sobie formy promocji przez internet i zauważają, że taki rodzaj promocji przynosi bardzo dobre rezultaty.

Spotkania w formie hybrydowej

Uczestnicy spotkań cenią sobie możliwość spotkań w formie hybrydowej. To jeden z ważnych wniosków, którym dzielą się organizatorzy programów stypendialnych.

Wykorzystywanie zdalnej formy spotkań umożliwia nawiązywanie relacji i przekazywanie wiedzy, niezależnie od miejsca zamieszkania. Potencjalnie jest także oszczędnością czasu.

Z drugiej strony, organizatorzy podkreślają, że wydarzenia online lub hybrydowe nie mogą w pełni zastąpić wspólnych wyjazdów i bezpośredniego kontaktu.

Co ważne, spotkania rekrutacyjne online spotkały się z pozytywną oceną organizacji. Podczas spotkań przedstawiciele instytucji doceniali dobre przygotowanie techniczne i merytoryczne osób kandydaujących do ich programów. Niemniej należy pamiętać o nierównościach technologicznych, by uczestnictwo i rekrutacja do programów stpyendialnych były jak najbardziej włączające.

Zgłoszenia do programu

Wiele organizacji potwierdza, że pandemia nie wpłynęła znacząco na liczbę wnioskujących do ich programów. Wyjątkiem są jednak stypendia na wyjazdy zagraniczne – część organizacji była zmuszona aneksować lub zrywać umowy podpisane ze stypendystami.

Sytuacja pandemiczna skłoniła także wiele organizacji do ponownego przemyślenia i modyfikacji kryteriów naboru. Przykładem jest kwestia porównywalności średniej ocen w szkołach, zwłaszcza w kontekście różnorodnych praktyk wdrażanych przez placówki edukacyjne w czasie epidemii. Wiele instytucji przyznających stypendia naukowe i edukacyjne, wypracowywało nowe formuły wspólpracy z placówkami edukacyjnymi.

Do dobrych praktyk należy uzupełnienie listy kryteriów o dodatkowe aspekty, np. działalność pozaszkolną, artystyczną lub sportową kandydatów czy syutację ekonomiczno-społeczną.

Ponadto, część organizatorów programów stypendialnych przesuwała harmonogramy (m.in. wydłużała termin składania wniosków oraz wyłaniania laureatów).

Aspekty finansowe

W czasie pandemii wiele organizacji utraciło część dotychczasowych źródeł finansowania stypendiów, w konsekwencji np. zmniejszając liczbę stypendystów (Mapa stypendiów III, s. 19).

Problemy finansowe odczuwały zarówno samorządy (niższe przychody, poszukiwanie oszczędności w programach edukacyjno-rozwojowych i społecznych), firmy (niższe obroty, niepewność), jak i organizacje pozarządowe (niepewność źródeł finansowania).

Pandemia pokazała, jak ważna jest dywersyfikacja źródeł finansowania programów stypendialnych (tam, gdzie jest to możliwe) oraz próba systematycznego gromadzenia tzw. poduszki finansowej, by zadbać o płynność finansową i stabilność inicjatyw.

Drugim, mniej oczywistym aspektem rozmowy o pieniądzach, jest forma udzielanych stypendiów. Dobry program stypendialny to nie tylko pieniądze. Oprócz wsparcia finansowego równie ważne jest wsparcie rozwojowe, edukacyjne, społeczne, psychologiczne. Program stypendialny daje przestrzeń na wyrównywanie szans edukacyjnych, rozwój oraz mapowanie predyspozycji i talentów, poszerzenie horyzontów i dawanie sprawczości młodzieży.

Wpływ pandemii na programy stypendialne – podsumowanie

Podsumowując, pandemia wymusiła:

• przyspieszony proces cyfryzacji wielu programów stypendialnych,
• refleksję nad adekwatnością dotychczasowych kryteriów przyznawania stypendiów,
• oszczędności i cięcia budżetowe,
• zmiany w harmonogramach programów stypendialnych.

Niestety, część instytucji (nie tylko edukacyjnych) przyjęła taktykę przeczekania, która okazała się błędem. Pandemia bowiem nie trwała krótko i skuteczniejszą strategią była elastyczność i próba reagowania na na nowe warunki. Sytuacja pandemiczna pokazała jednocześnie niezwykłą umiejętność wielu organizacji przyznających stypendia dopasowania się do nagłych zmian oraz wprowadzania nowych rozwiązań w odpowiedzi na aktualne potrzeby.

Jako zespół Fundacji Dobra Sieć podziwiamy programy stypendialne, które podążają z duchem czasu, a przede wszystkim skupiają się na swoich odbiorcach, chcąc wesprzeć ich w dążeniu do swoich celów i odkrywaniu siebie, swoich marzeń i planów.

Wasz wpływ na system stypendiów w Polsce

Jesteście przedstawicielami organizacji edukacyjnych? Organizujecie lub wspieracie rozwój mądrych programów stypendialnych? Zostańcie patronami największego portalu edukacyjnego o stypendiach! 

Dziękujemy!

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.