Drugie spotkanie w ramach „Stypendia przyszłości – wspólne działania i rozmowy” już za nami. Serdecznie dziękujemy naszym prelegentom oraz gościom za wymianę doświadczeń! W poniższym tekście prezentujemy podsumowanie i refleksje płynące z tego wydarzenia.

„Stypendia przyszłości” powstały jako przyczynek do debaty na temat polskich programów stypendialnych. Celem spotkań jest stworzenie przestrzeni do podzielenia się dobrymi praktykami przez organizatorów, którzy zdecydowali się wspierać zdolną młodzież.

Gorąco zachęcamy do lektury tekstu z podsumowaniem pierwszego spotkania, który zawiera zestaw porad nt. promocji programów stypendialnych.

Zaś w tym tekście przybliżamy wnioski z drugiego z cyklu spotkań, które poświęcone było diagnozie i ewaluacji.

A zatem: 13 października 2021 r. spotkaliśmy się ponownie online, by podyskutować o tym, jak powstają i zmieniają się programy stypendialne.

Naszymi prelegentkami były tym razem:

• dr Zofia Sapijaszka z Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości (Program Stypendiów Pomostowych),
• Dorota Komornicka z Funduszu Lokalnego Masywu Śnieżnika (Program Stypendialny „Z rączki do rączki”), a także
• Roksana Włodarczyk i Joanna Gajda-Wróblewska z Fundacji BNP Paribas (Program Stypendialny Klasa).

Refleksje ze spotkania

Program Stypendiów Pomostowych

Na początku dr Zofia Sapijaszka przedstawiła kompleksowe podejście do kwestii diagnozy i ewaluacji programu stypendialnego, jakie towarzyszy realizacji Stypendiów Pomostowych.

Niezmiernie ciekawe wystąpienie pokazało znaczenie systematycznej ewaluacji (program przeszedł dużą metamorfozę dzięki wprowadzonym narzędziom ewaluacyjnym), jak również świadomości celu społecznego, który kryje się za inicjatywą stypendialną.

Po pierwsze, kluczowa była refleksja na temat problemu, jakim są nierówności w dostępie do edukacji oraz doprecyzowanie tego, jak – jako organizatorzy – rozumiemy wyrównywanie szans edukacyjnych. Powstanie programu było odpowiedzią na palący problem społeczny: dysproporcję liczby osób na studiach z małych miejscowości w stosunku do studentów pochodzących z ośrodków miejskich.

Po drugie, od początku zakładano kompleksowość, wielowymiarowość wsparcia: nie tylko przyznawanie stypendium finansowego, ale także dbanie o rozwój stypendystów, danie im dostępu do wiedzy, wymiany myśli, doświadczeń. Jednocześnie istotne było zaangażowanie w program i wspieranie lokalnych organizacji pozarządowych, nominujących kandydatów do stypendiów w jednym z segmentów Programu.

Dr Sapijaszka wskazała również na potencjał ewaluacji programu: to możliwość „ucieczki od rutyny”, krytycznego spojrzenia na realizowane działania, by jeszcze lepiej i bardziej adekwatnie wzmacniać stypendystów i wdrażać założenia programu stypendialnego. Ponadto, ewaluacja niesie szereg dodatkowych korzyści:

• pokazuje, czy to co robimy, ma sens,
• diagnozuje sposoby realizacji celu programu,
• uwiarygadnia program wśród partnerów i odbiorców.

Co istotne, perspektywa ogólnopolskiego, prestiżowego programu stypendialnego realizowanego od niemal 20 lat, pokazała dynamikę zmian otoczenia, wobec których organizatorzy nie pozostają obojętni. Zatem zaobserwowana dzięki ewaluacji zmiana kontekstu ekonomicznego i społecznego spowodowała między innymi:

• wzrost kwoty stypendium,
• włączenie do Programu nowych grup docelowych i nowych inicjatyw,
• przeformułowanie kryteriów otrzymania stypendium.

Program Stypendialny „Z rączki do rączki”

W drugim, inspirującym wystąpieniu na temat lokalnego Programu Stypendialnego „Z rączki do rączki”, Pani Dorota Komornicka przybliżyła nam oryginalny sposób działania stypendiów finansowanych dzięki darowiznom indywidualnych darczyńców.

Impulsem do powstania programu były obserwacje potrzeb lokalnej społeczności i sytuacja materialna młodych ludzi. Z jednej strony wiele dzieci pochodzących z niezamożnych rodzin, szczególnie tych wiejskich myśli, że jest mniej warta niż naprawdę jest. Z drugiej zaś jest wiele osób pracujących, które chętnie, choćby nawet niewielkimi kwotami chce wspierać uczniów i dać im szansę na rozwój pasji i zainteresowań. Zatem idee stojące za programem to próba zmiany sposobu myślenia stypendystów o sobie i własnym środowisku, a także stworzenie możliwości każdemu, kto chce być darczyńcą, bez względu na stan zamożności.

I tak, dzięki szerokiemu zaangażowaniu społeczności, bliskim relacjach, systematycznym rozmowom, spotkaniom oraz transparentności w wydawaniu darowizn, program działa z sukcesem od kilkunastu lat.

Ważnym jego punktem są listy stypendystów do darczyńców. Dzięki temu rozwija się relacja, wzajemne zaufanie; stypendyści czują wdzięczność za wsparcie, jakie otrzymali, zaś darczyńcy poznają stypendystów, ich sukcesy i wzywania. To motywuje obie strony do zaangażowania. Formuła listów, spotkań i rozmów to jednocześnie oryginalna, lokalna forma systematycznej ewaluacji działań. Każda zaangażowana osoba wie na bieżąco, co dzieje się w programie, jak miewają się stypendyści, jak przebiega ich rozwój.

A zatem przykład Funduszu Lokalnego Masywu Śnieżnika udowadnia, że niezależnie od skali i miejsca działania programu stypendialnego, a także budżetu na stypendia, można prowadzić wieloletnie, przynoszące efekty działania.

Fundusz Lokalny Masywu Śnieżnika za program  „Z rączki do rączki” otrzymał również nagrodę „Najlepszy lokalny program stypendialny”

Program Stypendialny „Klasa”

W trzecim wystąpieniu przedstawicielki Fundacji BNP Paribas przedstawiły unikalną perspektywę stypendium realizowanego przez fundację korporacyjną i wynikającego z celów CSR-owych. Co istotne, Pani Joanna Gajda-Wróblewska podkreśliła, jak ważny w Programie „Klasa” jest cel, jakim jest kompleksowe wsparcie (nie tylko finansowe) młodzieży z obszarów wiejskich.

Aby weryfikować założenia programu i sposób jego realizacji, Fundacja organizuje m.in. cykliczne spotkania z przedstawicielami Rady Programowej, dyrektorami szkół, ekspertami. Ponadto, obecnie Program „Klasa” jest kompleksowo ewaluowany przy pomocy aż 10 różnych ankiet, dedykowanych 10 grupom zaangażowanym w tworzenie programu, a także jego odbiorców.

Pani Roksana Włodarska podkreśliła, że ewaluacja przynosi – nierzadko zaskakujące – refleksje, które przyczyniają się do modyfikacji i rozbudowy programu (np. zwiększenie liczby szkół partnerskich programu).

W wystąpieniu padł też szereg cennych wskazówek dotyczących wdrożenia ewaluacji programu stypendialnego:

• segmentacja odbiorców w trakcie ewaluacji – porównania różnych grup, by lepiej poznać ich potrzeby (np. nowi stypendyści a absolwenci),
• tworzenie pytań otwartych, niesugerujących (dzięki temu zespół Fundacji dowiedział się m.in. o znaczeniu wsparcia psychologicznego dla stypendystów),
• wartość powtarzania analogicznych pytań w perspektywie czasowej, by śledzić trendy,
• znaczenie poznania perspektywy stypendystów przed, w trakcie i po okresie otrzymywania stypendium,
• możliwość wykorzystywania darmowych, intuicyjnych narzędzi (np. ankiety Google, bezpośrednie rozmowy i spotkania).
• uważność na wyzwanie, jakim jest potencjalna niska responsywność,
• potrzeba otwartości na inne punkty widzenia oraz nierzadko zaskakujące wyniki diagnoz i analiz.

Ponadto, wystąpienia prelegentek poprzedził krótki wstęp dotyczący organizatorów. A zatem na początku przedstawicielki Fundacji Dobra Sieć opowiedziały o możliwościach programu Moje Stypendium dedykowanym organizatorom programów stypendialnych.

Część warsztatowa

W części warsztatowej rozmawialiśmy zaś m.in. o tym jak:

• badać ścieżki kariery absolwentów programu, dbając o aktualne bazy kontaktów zgodne z RODO,
• tworzyć i rozwijać „nieszablonowe” programy stypendialne dla nierzadko niedostrzeganych lub niedocenianych grup odbiorców (przykład Stypendium im. Stanisława Wyspiańskiego),
• modyfikować kryteria samorządowego programu stypendialnego, by odpowiedzieć na potrzeby stypendystów (przykład Stypendiów dla twórców Bydgoszczy),
• ważny jest wzajemny szacunek, otwartość i docenienie w relacji między organizatorami programów stypendialnych i stypendystami,
• pandemia wpłynęła i będzie wpływać na programy stypendialne oraz jaką przyjąć wobec tego strategię,
• istotny jest marketing szeptany w promocji i wiarygodności stypendiów,
• trudne może być przyznanie się do swojej sytuacji materialnej podczas składania wniosków o stypendia,
• mniejsza skala stypendiów może wpływać na większą elastyczność programu,
• ważne jest wracanie do refleksji na temat tego, jakim problemem społecznym się zajmujemy, realizując nasz program stypendialny,
• a także o ogromnej potrzebie wsparcia psychologicznego stypendystów, zwłaszcza w czasie pandemicznym.

Kolejne spotkanie „Stypendia przyszłości”!

Trzecie spotkanie odbyło się 27 października w godzinach 10:00-12:00 na platformie Zoom. Już wkrótce na łamach portalu ukaże się relacja.

Nad całym cyklem spotkań „Stypendia przyszłości” patronat medialny objął portal NGO.pl.

Dziękujemy! Zespół portalu Moje Stypendium.

Jeśli ten artykuł pomógł Wam w zdobyciu cennych informacji o stypendiach – dorzućcie nam cegiełkę, byśmy mogli dalej Was wspierać radą i rzetelnymi artykułami!  Dziękujemy!

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.