Pojęcie stypendium

O tym, jak można definiować stypendium pisaliśmy już kilka lat temu na łamach naszego portalu. W tym artykule rozszerzymy opis, czym jest stypendium. Sprawdźcie, czy Wasza intuicja dotycząca znaczenia wsparcia stypendialnego jest zgodna z przykładowymi definicjami!

Czym jest stypendium – słownikowe definicje

Potocznie przyjmuje się, że „stypendium” to:

„pieniądze przyznawane komuś przez państwo, instytucję lub osobę prywatną za wiedzę oraz szczególne umiejętności w jakiejś dziedzinie po to, aby umożliwić dalszą naukę lub prowadzenie badań” (Wielki Słownik Języka Polskiego).

Stypendium to wsparcie przekazywane na określony czas, za „zasługi” (np. w nagrodę za dotychczasowe osiągnięcia czy realizację określonego przez organizatorów zadania) czy jako wsparcie (np. w trudnej sytuacji życiowej).

Stypendia przyznawane są bardzo różnym osobom – w naszej bazie znajdziecie stypendia m.in. dla uczniów, studentów, absolwentów, (młodych) naukowców, artystów i sportowców.

Nie wszystkie stypendia obejmują jedynie transfer pieniężny. Stypendium to może być także:

„ufundowany przez państwo, instytucję lub osobę prywatną wyjazd zagraniczny do ośrodka naukowego” (Wielki Słownik Języka Polskiego).

Prawne pojęcie stypendium

Termin „stypendium” jest w polskim prawodawstwie niezdefiniowany w sposób generalny. To oznacza, że liczne polskie akty prawne posługują się pojęciem „stypendium”, choć nigdzie nie ustalono jego legalnej definicji. Skutkiem takiego stanu rzeczy jest to, że na gruncie prawa nie możemy mówić o „definicji”, a jedynie „pojęciu” stypendium. Co to dokładnie oznacza? Chodzi o to, że w przypadku sporu sądowego, strony muszą przekonać sąd o tym, jakie znaczenie nadać terminowi „stypendium” na podstawie konkretnego aktu prawnego.

Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu dosyć precyzyjnie odniósł się do pojęcia „stypendium”. Wskazał w wyroku, że należy je rozumieć jako pomoc finansową w postaci okresowego świadczenia (głównie) pieniężnego spełnianego na rzecz oznaczonej osoby i mające na celu wspieranie jej działań służących m.in. zdobywaniu wiedzy, twórczości naukowej, realizacji badań naukowych[1].

Co ciekawe, pod kątem prawnym nie ma przeszkód, aby dla celów marketingowych i informacyjnych używać terminu „stypendium” również w przypadkach innych umów o podobnym charakterze (np. umowy zlecenia zawieranej ze stypendystą, nakładającej na niego określone obowiązki).

System stypendialny w Polsce – regulacje prawne

System stypendialny w Polsce jest niejednorodny – istnieją bardzo zróżnicowane typy stypendiów i rodzaje podmiotów je przyznające. Możecie się o tym przekonać, m.in. czytając raport „Mapa stypendiów II”. W zakresie unormowań prawnych istnieje duże rozproszenie i fragmentaryzacja regulacji. Obecnie nie prowadzone są prace w kierunku ujednolicenia systemu stypendialnego w Polsce.

Oto lista najważniejszych ustaw regulujących kwestie stypendiów:

• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
• Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce
• Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
• Ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o Krajowej Szkole Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego
• Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury
• Ustawa z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej
• Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej
• Ustawa z dnia 8 lutego 2018 r. o Instytucie Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka
• Ustawa z dnia 9 listopada 2017 r. o Instytucie Solidarności i Męstwa imienia Witolda Pileckiego
• Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia
• Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej

Artykuł został przygotowany na podstawie Analizy prawnej systemu stypendialnego w Polsce stworzonej przez Kancelarię Radcy Prawnego Tomasz Klemt na zlecenie Fundacji Dobra Sieć. Stan prawny: 18 października 2019 roku.

[1] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 21 sierpnia 2013 r. (I SA/Wr 867/13).

W kolejnym tygodniu ukaże się artykuł o opodatkowaniu stypendiów. Nie zapominajcie zatem zaglądać do aktualności, by być na bieżąco z wiedzą o stypendiach w kraju i zagranicą!

Jeśli ten artykuł pomógł Wam w zdobyciu ważnych informacji o stypendiach, rozwiał Wasze wątpliwości i uważacie, że takich artykułów oraz doradztwa potrzeba więcej – dorzućcie nam cegiełkę, byśmy mogli dalej Was wspierać radą i rzetelnymi artykułami!  Dziękujemy!

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.