Artykuł zaktualizowany w dniu 18.09.2023 r.

Każdy student marzy o stypendium, ale jak właściwie można je zdobyć? Czy wysoka średnia to główne kryterium przyznawania stypendium rektora? Jakie są ustawowo określone progi przyznawania stypendium socjalnego? Na te i inne pytania dotyczące stypendiów finansowanych z budżetu państwa znajdziecie odpowiedź w tym artykule, który pomoże Wam rozeznać się w gąszczu przepisów i regulacji. Sprawdźcie, jakie stypendium możecie otrzymać w zależności od dochodu i osiągnięć.

Od 2018 roku obowiązuje nowa ustawa – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, o której możecie przeczytać w przewodniku po reformie na stronie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. To ona reguluje rodzaje świadczeń dla studentów uczelni publicznych i niepublicznych. Znajdziecie tam także zasady przyznawania świadczeń dla studentów uczelni i wyższych seminariów duchownych prowadzonych przez kościoły i inne związki wyznaniowe.

Rodzaje stypendiów na uczelniach

W ramach środków przyznawanych przez państwo uczelnie przyznają stypendia rektora dla najlepszych studentów, stypendia socjalne dla studentów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, stypendia specjalne dla studentów z niepełnosprawnościami, stypendia ministra za znaczące osiągnięcia oraz jednorazowe zapomogi dla studentów, którzy znaleźli się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej.

A co, jeśli studiujecie na kilku kierunkach równocześnie? Wówczas możecie otrzymać stypendium danego rodzaju tylko na jednym kierunku studiów, według własnego wyboru. Natomiast jedna osoba może otrzymywać różne rodzaje ww. stypendiów jednocześnie (np. otrzymywać stypendium rektora oraz stypendium ministra), o ile wysokość stypendiów socjalnego i rektora nie przekracza w miesiącu kwoty 2.435,80 zł. Oczywiście, warunkiem jest spełnienie kryteriów każdego z otrzymywanych świadczeń.

Zgodnie z nowymi przepisami, studenci nie muszą już składać oświadczeń o niepobieraniu świadczeń pomocy materialnej na więcej niż jednym kierunku.

Kto może ubiegać się o stypendia?

Czy wiecie, że stypendia finansowane z budżetu państwa kierowane są do naprawdę szerokiego grona studentów? O pomoc materialną mogą ubiegać się studenci kształcący się na studiach pierwszego i drugiego stopnia albo na jednolitych studiach magisterskich. Są one kierowane do osób studiujących zarówno w trybie stacjonarnym, jak i niestacjonarnym. Stypendia mogą otrzymywać studenci niezależnie od wieku,  jednak nie dłużej niż przez 12 semestrów pobierania nauki.

W ramach tego okresu stypendia można otrzymywać na studiach:

• pierwszego stopnia – nie dłużej niż przez 9 semestrów;
• drugiego stopnia – nie dłużej niż przez 7 semestrów.

Co istotne, w przypadku osób studiujących na jednolitych studiach magisterskich, których czas trwania wynosi 11 lub 12 semestrów (tak jak np. w przypadku kierunków medycznych), łączny okres, w którym można otrzymywać stypendium jest dłuższy o 2 semestry, tj. łącznie 14 semestrów.

Na ogół 12-semestralny (lub 14-semestralny w opisanych wyżej przypadkach) okres przysługiwania świadczeń rozpoczyna się w momencie podjęcia studiów i nabycia praw studenta po raz pierwszy (na pierwszym kierunku studiów), co następuje z chwilą złożenia ślubowania. Do okresu przyznawania świadczeń wlicza się wszystkie rozpoczęte przez studenta semestry na studiach. Co istotne, w ten okres wlicza się także czas korzystania z urlopów od zajęć. Jeśli student kształci się na kilku kierunkach semestry odbywane jednocześnie traktowane są jak jeden semestr.

Dodatkowe regulacje

Co ważne, o stypendium nie mogą ubiegać się studenci posiadający tytuł zawodowy magistra, licencjata lub inżyniera (oraz oby tych tytułów) jeśli podejmują po raz kolejny studia I stopnia. Analogicznie, osoby z dyplomem magistra rozpoczynające kolejne studia (I lub II stopnia) nie mogą otrzymywać stypendium. Obejmuje to także tytuły zawodowe uzyskane za granicą.

Należy również pamiętać, że inne zasady dotyczą również studentów z niepełnosprawnościami. Możecie o nich poczytać tutaj (punkt 4.).

Szczegółowe regulacje dotyczące prawa do ubiegania się o stypendia obejmują studentów będących jednocześnie żołnierzami zawodowymi lub funkcjonariuszami służb państwowych. Nie w każdym przypadku mogą oni ubiegać się o stypendium. Warto zapoznać się z informacjami na ten temat, dostępnymi na stronie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także we wspomnianym już wcześniej przewodniku po reformie.

Ile wynoszą stypendia dla studentów?

Choć ustawowo określona jest górna granica wysokości stypendium, dokładną kwotę stypendium ustala każda uczelnia. W poszukiwaniu informacji warto zatem przejrzeć stronę internetową waszej jednostki lub zwrócić się do sekretariatu albo samorządu. Na niektórych uczelniach istnieje również możliwość umówienia się na indywidualną konsultację z członkiem lub członkinią Odwoławczej Komisji Stypendialnej. Informacje o terminach i sposobie, w jaki można się umówić również najczęściej znajdziecie w Internecie.

Gdzie szukać szczegółowych informacji?

Szczegółowy regulamin ustalania wysokości, przyznawania i wypłacania stypendiów dla studentów, w tym:

• wysokość uczelnianych świadczeń pomocy materialnej lub sposób jej ustalania,
• szczegółowe kryteria i tryb przyznawania tych świadczeń,
• sposób dokumentowania sytuacji materialnej studenta,
• tryb powoływania oraz skład komisji stypendialnej i odwoławczej komisji stypendialnej

ustala rektor w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu studenckiego. Informacje te publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej danej placówki wyższej, a często także na stronach internetowych szkoły.

Kiedy należy składać wniosek o stypendium?

Stypendia socjalne, stypendia specjalne oraz stypendia rektora przyznawane są na semestr lub rok akademicki.

Ww. stypendia student otrzymuje w danym roku akademickim przez okres do dziesięciu miesięcy. Jeśli ostatni rok studiów trwa jeden semestr (zgodnie z planem studiów) – stypendium przyznaje się na okres do pięciu miesięcy. Stypendia te wypłacane są co miesiąc.

Według nowych przepisów, łączny okres, w którym dana osoba może otrzymywać świadczenia w ramach studiów nie może przekroczyć 12 semestrów. W wyjątkowych przypadkach jest on wydłużony do 14 semestrów. Szczegółowe informacje na temat liczenia tego okresu znajdziecie wyżej, w sekcji „Kto może ubiegać się o stypendia?”. Co ważne, okres ten nie zależy od uczelni, na których są odbywane studia. Termin ten biegnie też wówczas, gdy osoba znajduje się na urlopie od zajęć, ale pozostaje na studiach. W przypadku przerwania studiów i ponownego ich podjęcia, liczenie wskazanego okresu jest kontynuowane, a nie rozpoczyna się od nowa.

Każda uczelnia indywidualnie ustala termin składania wniosków o stypendia. Często w przypadku stypendiów rektora i stypendiów socjalnych termin ten przypada na pierwszą połowę października. Warto zatem zajrzeć na stronę uczelni jeszcze przed rozpoczęciem roku akademickiego, aby zdążyć przygotować wszystkie potrzebne dokumenty.

Dla kogo stypendia rektora?

Stypendium rektora dla najlepszych studentów może otrzymać:

• student po ukończeniu pierwszego roku studiów, który uzyskał za rok studiów wyróżniające wyniki w nauce lub posiada osiągnięcia naukowe, artystyczne lub wysokie wyniki sportowe co najmniej na poziomie krajowym;
• student pierwszego roku studiów pierwszego stopnia lub jednolitych magisterskich, przyjęty na te studia w roku złożenia egzaminu maturalnego, który jest laureatem olimpiady międzynarodowej albo laureatem lub finalistą olimpiady stopnia centralnego, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, albo medalistą co najmniej współzawodnictwa sportowego o tytuł Mistrza Polski w danym sporcie, o którym mowa w przepisach o sporcie;
• student pierwszego roku studiów drugiego stopnia rozpoczętych w terminie roku od ukończenia studiów pierwszego stopnia, który spełnił ww. kryteria na ostatnim roku studiów pierwszego stopnia.

Stypendium rektora przyznaje się nie więcej niż 10% studentów na określonym kierunku studiów. Przy ustalaniu tej liczby nie uwzględnia się studentów otrzymujących stypendium rektora na pierwszy rok studiów w roku złożenia egzaminu maturalnego.

Stypendium rektora to nie tylko sposób wyróżnienia za dobrą średnią – osiągnięcia artystyczne, naukowe czy sportowe są równie ważnym kryterium. Niejednokrotnie zdarza się, że punkty za udział w konkursach czy publikacje pomogą nam przekroczyć próg nawet przy niższej średniej. Dlatego warto próbować!

Za co można zdobyć punkty do stypendium?

Oto przykładowa działalność, za którą można zdobyć punkty do stypendium rektora:

• aktywny udział w konferencji naukowej lub jej organizacja;
• autorstwo lub współautorstwo artykułu, rozdziału w monografii lub monografii, będących na liście czasopism i wydawnictw punktowanych przez MNiSW;
• udział w pracach naukowo-badawczych;
• przygotowanie i/lub poprowadzenie wydarzenia popularnonaukowego;
• uczestnictwo w kołach naukowych, samorządach studenckich, itp.

Warto pamiętać, że ocenie podlegają osiągnięcia zdobyte w czasie poprzedniego roku akademickiego, tj. między 1 października a 30 września.

Komu przyznawane są stypendia socjalne?

Stypendium socjalne przyznaje się studentom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej. W praktyce oznacza to, że wysokość dochodu na osobę w rodzinie studenta nie przekracza progu dochodu ustalonego przez uczelnię.

Próg dochodu ustala rektor w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu studenckiego. Mieści się on w granicach od 780 zł do 1294,40 zł netto miesięcznie na osobę w rodzinie.

Oznacza to, że każdy student o dochodzie nieprzekraczającym 780 zł miesięcznie na osobę w rodzinie ma ustawowo zapewnione otrzymanie stypendium socjalnego.

Pamiętajcie, że stypendium przyznaje się na wniosek studenta! Dlatego nawet jeśli jesteście w powyższej grupie, nie zapomnijcie o złożeniu wniosku, aby otrzymać stypendium socjalne.

Według nowych przepisów student, którego miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty określonej w ustawie o pomocy społecznej, który ubiega się o stypendium socjalne, ma obowiązek przedłożenia aktualnego zaświadczenia z ośrodka pomocy społecznej o sytuacji dochodowej i majątkowej swojej oraz rodziny.

Stypendium może otrzymać także student o wyższym dochodzie, jeżeli rektor określi wyższy próg dochodu, nieprzekraczający jednakże 1294,40 zł zł. Jest to ustawowa maksymalna wysokość. Oznacza to, że nawet w szczególnych przypadkach uczelnia nie może przyznać stypendium socjalnego przy wyższym dochodzie studenta.

Nowe przepisy dopuszczają również możliwość zwiększenia kwoty stypendium socjalnego otrzymywanego przez studenta w każdym „szczególnie uzasadnionym przypadku”. Szczegółowe regulacje dot. takich przypadków może doprecyzowywać regulamin przyznawania świadczeń.

Stypendia finansowane z budżetu państwa a inne programy stypendialne

Warto pamiętać, że otrzymywanie stypendium socjalnego, specjalnego, rektora lub ministra nie wyklucza prawa studenta do otrzymywania innych stypendiów, takich jak:

• stypendium przyznawane przez organy samorządu terytorialnego,
• stypendium przyznawane przez pracodawców,
• stypendium pochodzące ze środków własnych uczelni,
• stypendium finansowane ze środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

Warto zatem rozejrzeć się za innymi możliwościami wsparcia! Przykładowo, zdolni maturzyści pochodzący ze wsi lub mniejszych miejscowości którzy rozpoczynają studia na studiach licencjackich lub jednolitych magisterskich na uczelni publicznej mogą złożyć wniosek o Stypendium Pomostowe.

Przykłady stypendiów przyznawanych ze środków własnych uczelni to  Fundusz Stypendialny Ad Polonos na Uniwersytecie Jagiellońskim czy Stypendia Fundacji Łazarskiego.

Zachęcamy też do zapoznania się z innymi aktualnymi ofertami stypendialnymi dla studentów.

Życzymy powodzenia!

Jeśli ten artykuł pomógł Wam w zdobyciu ważnych informacji o stypendiach, rozwiał Wasze wątpliwości i uważacie, że takich artykułów oraz doradztwa potrzeba więcej – dorzućcie nam cegiełkę, byśmy mogli dalej Was wspierać radą i rzetelnymi artykułami! Dziękujemy!

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.